Wat zijn eiwitten?
Het is natuurlijk wel handig om eerst eens te weten wat eiwitten nu eigenlijk precies zijn. Eiwit is net zoals koolhydraten en vet een voedingsstof en levert calorieën en aminozuren. Deze aminozuren zijn bouwstenen van het eiwit en het lichaam bestaat voor meer dan 18% uit eiwitten.
Bijna alle voedingsmiddelen bevatten eiwitten. Zo heb je dierlijke en plantaardige eiwitten. Dierlijke eiwitbronnen zijn vlees, vis, eieren, melk en melkproducten. Onder de plantaardige eiwitbronnen vallen peulvruchten, sojaproducten, granen, tofu, plantaardige varianten op melk en yoghurt en sommige groenten.
Waar zijn eiwitten goed voor?
Eiwit bevat aminozuren waar het lichaam niet zonder kan. Deze aminozuren heb je namelijk nodig voor de opbouw van cellen en voor verschillende regelprocessen in het lichaam. Ook helpt een eetpatroon met veel eiwit om op gewicht te blijven, omdat eiwit goed verzadigt en belangrijk is om het spierweefsel in stand te houden.
Het lichaam gebruikt aminozuren uit het afgebroken eiwit om nieuw eiwit op te bouwen, maar hierbij gaan ook aminozuren verloren. Ook kan je lichaam kleine hoeveelheden eiwit met haren, nagels, zweet, huidschilfers en urine verliezen. Het is dus belangrijk dat deze eiwitten vanuit voeding weer extra worden aangevuld. Gemiddeld hebben gezonde mensen per kilogram lichaamsgewicht 0,83 gram eiwit per dag nodig, dus iemand van 70 kilo zal zo’n ongeveer 58 gram eiwit per dag nodig hebben. De meeste mensen krijgen wel genoeg eiwit binnen en sommige eten zelfs meer eiwit dan nodig is. Mensen die toch te weinig eiwit binnenkrijgen lopen de kans om ondervoed te raken. Dit gebeurt meestal bij ouderen.
Wat gebeurt er met een tekort aan eiwitten?
Eiwit wordt volgens Harvard Health beschouwd als de bouwsteen van menselijke cellen. Het is dus zeker belangrijk dat je hier genoeg van in je lichaam hebt, maar wat zijn eigenlijk de gevolgen van een tekort aan eiwitten?
Eiwitten heb je niet alleen nodig voor goed haar, nagels, huid, spieren, botten en je hormoonregulatie, maar het blijkt dat je grootste inwendige orgaan, de lever, ook negatief wordt beïnvloed als je dieet niet genoeg eiwitten bevat. Zo blijkt uit een onderzoek in 2020 (gepubliceerd in Liver International) dat er een verband zou kunnen bestaan tussen niet-alcoholische leververvetting en een eiwitarm dieet. In dit onderzoek werden de levermonsters van 19 zwaarlijvige personen met niet-alcoholische leververvetting onderzocht. Deze personen moesten voor het onderzoek drie weken een eiwitrijk, caloriearm dieet volgen of juist een eiwitarm en caloriearm dieet.
Na deze proefperiode van drie weken was het levervetgehalte bij de groep die een eiwitrijk dieet volgde met 40% afgenomen, terwijl bij de groep die een eiwitarm dieet volgde het vetpercentage hetzelfde is gebleven. Het is dus belangrijk om hier goed op te letten, want een tekort aan eiwitten kan in sommige gevallen dus leiden tot een vette lever of vetophopingen in de levercellen. Wanneer dit onbehandeld blijft kan het leiden tot leververvetting, wat uiteindelijk weer ontstekingen, levercirrose en mogelijk leverfalen als gevolg kan hebben. Waarom dit in het geval van een eiwittekort ontstaat is nog onduidelijk, maar verschillende studies wijzen erop dat een verzwakte synthese van de eiwitten die vet transporteren hieraan kan bijdragen.
Ondanks dat er vaak gewaarschuwd wordt voor een tekort aan eiwitten, bestaat er ook zoiets als te veel eiwitten. Zo kan niet-alcoholische leververvetting namelijk ook in verband worden gebracht met de consumptie van te veel eiwitten. Bij een inname van te veel eiwitten kunnen ook weer allerlei andere klachten ontstaan. Het is dus belangrijk om hier een goede balans tussen te vinden en vergeet vooral niet dat te veel van het goede ook slecht kan zijn voor je lichaam.