Wat is vasten?
Vasten is niets meer en minder dan voor een bepaalde periode niet eten. Het komt zelfs in een aantal geloven voor. De meest bekende vorm is waarschijnlijk de Ramadan. Dan heb je de christelijke vastenperiode die start na carnaval op Aswoensdag. Aswoensdag is altijd 46 dagen voor Pasen. Wel zijn er zijn veertig vastendagen, de zondagen in deze periode tellen namelijk niet mee. In het jodendom vasten religieuze joden een volle dag tijdens Yom Kipur en Tisha B’aven, en zijn er ook andere kleinere vastendagen die van zonsopgang tot zonsondergang duren.
Hoelang kan je vasten en zonder eten?
Enkele dagen vasten kan voor gezonde mensen weinig kwaad, op voorwaarde dat ze wel voldoende blijven drinken. Maar langer dan één week (volledig) vasten, wordt sterk afgeraden.
Volgens een artikel in Archiv Fur Kriminologie kan het lichaam weliswaar 8 tot 21 dagen zonder voedsel en water overleven, en tot twee maanden als er toegang is tot een voldoende waterinname. Maar ideaal is het natuurlijk niet.
Moderne hongerstakingen hebben inzicht verschaft in verhongering. Een studie in het British Medical Journal haalde verschillende hongerstakingen aan die na 21 tot 40 dagen eindigden. Deze hongerstakingen eindigden vanwege de ernstige, levensbedreigende symptomen die de deelnemers ondervonden.
Alleen schijnt er een bepaald “minimum” getal wat betreft BMI te zijn om te overleven. Volgens het tijdschrift Nutrition kunnen mannen met een BMI van minder dan 13 en vrouwen met een BMI van minder dan 11 het leven niet volhouden.
Welke vormen van vasten zijn er?
- Om de dag vasten: op de dag dat je vast eet je heel weinig, zo’n 500 tot 600 kilocalorieën. Dit is voor de meeste mensen minder dan een kwart van wat je normaal eet. Dit wissel je af met een dag waarop je alles mag eten.
- 5:2-methode: je vast 2 dagen per week en wisselt dit af met 5 dagen gewoon eten.
- 16:8-methode: je vast 16 uur per dag en mag de andere 8 uur wel eten.
Wat zijn de voordelen voor je lichaam?
Wanneer je voor een langere periode niet eet, gebeuren er meerdere dingen. Zo gaat je concentratie omhoog omdat je lichaam zegt dat je moet ‘jagen’ naar voedsel. Je maag is leeg en de energievoorraad in de spieren raakt op, dus je krijgt een seintje naar je hersenen dat er weer voedsel in moet. Gezien we nog niet zo heel lang geleden nog aan het jagen waren naar ons voedsel, komt dat jagersinstinct nu naar boven en zorgt voor een hogere concentratie. Ook jouw hart zal er wel tevreden mee zijn, als je voor een (korte) periode gaat vasten. Dat zorgt namelijk voor een lagere hartslag én een lagere bloeddruk.
Naast dat het goed is voor lichaam, is het ook goed voor je brein. Vasten zorgt ervoor dat ons lichaam zijn afval opruimt. “Lagere suikerspiegels activeren bijvoorbeeld ‘reinigingsprocessen’ in de hersenen. Ook worden enkele processen in gang gezet waardoor hersencellen beter bestand zijn tegen het negatieve effect van oxidatieve stress,” aldus Jip Gudden, onderzoeker bij de afdeling Psychiatrie van het Radboud UMC. Oxidatieve stress is een situatie waarbij het lichaam bedolven wordt door een teveel aan potentieel schadelijke, vrije moleculen die weefsels aantasten, wat kan leiden tot de vernietiging van gezonde cellen en fysieke achteruitgang.
Wat zijn de nadelen voor je lichaam?
Er zijn natuurlijk niet alleen maar voordelen aan het vasten, daarom is het belangrijk om ook te weten wat de mogelijke nadelen zijn van het vasten. Een nadeel is dat je te dwangmatig bezig zijn met ’time frames’ of een bepaald aantal dagen dat je moet vasten, waardoor je vergeet te luisteren naar wat het lichaam nodig heeft. Iets wat nog steeds het belangrijkste is. Vasten kan gebruikt worden als verbloeming van een eetstoornis. En door de verandering in metabolisme kunnen er in het begin vaak fysieke klachten ontstaan.