‘Het mondkapjesgoud’ is nu volledig te bekijken op NPO: wat gebeurde er exact?

Sywert van Lienden maakte mondkapjesdeal met de overheid

Op 7 februari 2020 kondigde de WHO een tekort aan mondkapjes aan wegens de coronapandemie. In Nederland zou het in eerste instantie alleen de zorginstellingen aantasten, maar zij bleven verantwoordelijk voor hun eigen mondkapjes inkopen. Op 2 maart van datzelfde jaar zei minister Bruno Bruins dat er slechts ‘een eventueel tekort’ zou kunnen ontstaan. Drie dagen later werd echter het Regionaal Overleg Acute Zorgketen belast met de inkoop en verdeling van mondkapjes over ziekenhuizen. Bij de eerste bestellingen ging het al fout wegens pogingen tot oplichting en het leveren van slechte mondkapjes. Sywert van Lienden wist genoeg, die mondkapjes gaan er komen.

De problemen met de levering van mondkapjes was reden genoeg voor Sywert van Lienden om zich met de inkoop van de mondkapjes te gaan bemoeien. Hij nam contact op met ondernemers Bernd Damme en Camille van Gestel. Via Twitter (nu X) kwamen zij in contact met Prins Constantijn, die hen contacten gaf bij een Chinees logistiek bedrijf. Coolblue-oprichter Pieter Zwart bood zelfs het gebruik van zijn platform en vermogen aan, alles om de pandemie weg te laten gaan.

Drietal maakte miljoenen euro’s winst

Vervolgens kwam van Lienden, samen met Damme en van Gestel, in contact met Buurtzorg en Professionals in NAH. Beide organisaties namen mondkapjes af bij het trio. Na de deals met de twee organisaties, maakte van Lienden 79 duizend euro winst, terwijl zijn organisatie non-profit zou moeten zijn.

Via toenmalig minister Hugo de Jonge, werd het trio doorverwezen naar het Landelijk Consortium Hulpmiddelen. De mannen wilden een webshop maken met Coolblue voor zorginstellingen, wat zorgde voor wantrouwen vanuit het LCH. De twee zouden namelijk concurrenten worden. Het trio weigerde zich daarop bij het LCH te voegen, want ze zagen de euro’s als sneeuw voor de zon verdwijnen.

Sywert van Lienden maakt mondkapjesdeal met het ministerie

Op 9 april 2020 richtte het trio de vennootschap Relief Goods Alliance op. Vervolgens plaatste van Lienden een reeks kritische Tweets om het ministerie richting een deal met hem te sturen. Best slim, want Hugo de Jonge nam contact op met van Lienden om een deal voor elkaar te boksen. Het trio maakte uiteindelijk een deal met nieuw toegetreden minister Martin van Rijn.

Een jaar lang bleef het stil. Tot in mei 2021 het bericht naar buiten kwam dat Sywert van Lienden en zijn maatjes toch wel erg veel verdienen aan de verkoop van mondkapjes. Het trio ontkende, maar uiteindelijk bleek dat er 100 miljoen qua waarde aan mondkapjes nooit zijn gebruikt. Op 3 juni 2021 erkende het ministerie dat de deal volledig was voorgefinancierd. Het betrouwbare Follow The Money, een journalistiek platform, gaf aan dat Van Lienden 9 miljoen euro had overgehouden aan de deal, en zijn kompanen 5 miljoen. Coolblue en Randstad hadden het trio geholpen door er belangeloos veel tijd en geld in te steken. Zij voelden zich achteraf belazerd, en terecht.

Onderzoeken en arrestaties

Meerdere onderzoeken volgden. Eerst door Grant Thornton en daarna door het bedrijf Deloitte. Ook deed Randstad aangifte tegen Van Lienden, omdat het zo’n vijftien medewerkers kosteloos aan de non-profitorganisatie van hem uitleende, om zo onder meer logistieke diensten te verlenen. Op 28 februari 2022 werd Van Lienden gearresteerd door de FIOD, en op 2 maart werden hij en zijn kompanen weer vrijgelaten na uitgebreid verhoor.

Het Openbaar Ministerie legde op 29 april 2022 beslag op de rekeningen van het trio, met een totale waarde van 11,5 miljoen euro. Het nieuwe bestuur van de stichting maakte bekend 21,5 miljoen terug te vorderen, waarna de rechtbank in Amsterdam onlangs bepaalde dat de stichting een schadevergoeding van 20,7 miljoen krijgt. Duur grapje, die mondkapjes.

Vierdelige documentaire ‘Het mondkapjesgoud’ is nu te zien

In de vierdelige documentaire neemt je mee in het verhaal. Hoe kon dit gebeuren, waarom deed van Lienden dit, waarom gingen zijn partners erin mee? De serie laat een diepgaande reconstructie zien van de gebeurtenissen, hoe ook de overheid hierbij betrokken was. De grote vraag is: liep de mondkapjesdeal gewoonweg uit de hand of was van Lienden bewust uit op geld? Bekijk hieronder de trailer:

‘Het mondkapjesgoud’ is een vierdelige serie en is te bekijken op NPO1 en NPOStart. Vanavond (26 februari 2025) om 21.30 uur is de laatste aflevering beschikbaar. Bekijk hem hier.