Nieuw onderzoek bevestigt eeuwenoude stelling: dit is de nummer één oorzaak van een depressie
Ken je het gevoel dat je nergens zin in hebt, dat je het denkt: wat heeft het leven voor zin? Je kunt je bed niet uit komen, ontwijkt elke vorm van sociaal contact en ligt het liefst de hele dag in een donkere ruimte. Mogelijk heb je dan een depressie. Maar wat is nou de nummer één oorzaak van dit gevoel?
Depressie komt voornamelijk door eigen gedachten
Wat is nu een depressie? Psychologen probeerden duizenden jaren lang op zoek te gaan naar het antwoord op deze vraag. Komt het door jeugdtrauma’s, een gebrek aan sociale contacten of heeft het te maken met processen in je hersenen? En wat kun je ertegen doen? Mensen om je heen verzamelen, sporten of therapie?
De Griekse filosoof Epictetus stelde 1700 jaar geleden dat je niet depressief wordt door de gebeurtenissen zelf, maar voornamelijk de manier waarop we over die gebeurtenissen denken. De visie van Epictetus wordt vandaag de dag gebruikt voor cognitieve gedragstherapie, ook wel CBT genoemd. Psychologen Aaron Beck en Albert Ellis hebben de visie van de Griekse filosoof verder uitgewerkt. Hun theorie: wie anders denkt, voelt zich anders.
Mentale gezondheidsapp analyseert gevoelens
Of de theorie van de psychologen klopt, is nog maar de vraag. Om het te testen, analyseerden onderzoekers de gegevens van zo’n 290 gebruikers. Hiervoor gebruikte ze de app Feeling Great. Dat is een mentale gezondheidsapp die, in tegenstelling tot traditionele onderzoeken waar ze achteraf naar gevoel vragen, de gebruikers en hun gevoel live kunnen volgen.
Mensen die hun overtuiging in een negatieve gedachte volledig loslieten, ervoeren gemiddeld een afname van 87 procent in zeven negatieve emoties—en dat binnen slechts 80 minuten. Een opmerkelijk resultaat. Maar bewijst dit dat gedachten onze gevoelens sturen? Of veranderden de emoties eerst, waarna de gedachten zich aanpasten?
Om dit vraagstuk te doorgronden, onderzochten wetenschappers vier mogelijke verklaringen: negatieve gedachten wekken negatieve gevoelens op, negatieve gevoelens leiden tot negatieve gedachten, beide beïnvloeden elkaar in een vicieuze cirkel, of een onbekende derde factor speelt een rol bij beide processen.
Resultaten van het onderzoek naar depressie
Wat blijkt? Geloof in negatieve gedachten heeft direct een sterke invloed op negatieve gevoelens. Andersom werkt dit nauwelijks. Dit betekent dat gevoelens voornamelijk uit gedachten voortkomen en dus niet andersom. Om de resultaten te bevestigen, deden onderzoekers de studie opnieuw. Ditmaal deden ze dit met 1393 gebruikers die de AI-versie van de app raadpleegden.
De resultaten waren vrijwel identiek. Deze bevindingen bevestigen de kern van cognitieve gedragstherapie: onze gedachten beïnvloeden emoties aanzienlijk sterker dan andersom. Dit inzicht heeft grote implicaties voor de aanpak van psychische klachten.
Digitale hulpmiddelen
De vraag is nu: kunnen mensen zonder lange therapie snel hun negatieve emoties verminderen door anders te denken? De cijfers wijzen erop van wel. Mensen die hun geloof in negatieve gedachten loslieten, voelden zich meteen beter. Zelfs degenen die hun negatieve gedachten slechts deels loslieten, merkten een duidelijke verbetering.
Deze ontdekking kan veel betekenen. Digitale hulpmiddelen zouden een snelle en betaalbare oplossing kunnen zijn voor mensen met depressieve gevoelens. De snelheid waarmee mensen hun stemming verbeterden, suggereert dat psychische verlichting niet altijd maanden of jaren hoeft te duren.
Toch blijft persoonlijk contact enorm belangrijk. Voor veel mensen zal traditionele therapie nodig blijven. Maar de wetenschap is duidelijk: wie zijn gedachten verandert, verandert hoe hij zich voelt. Iets waar Epictetus ongetwijfeld trots op zou zijn.
Lees ook
