Scotch, bourbon, single malt.. zoveel verschillende soorten Whisky. Je schoonvader rijkt je het glas toe en jij moet maar doen alsof je er verstand van hebt. Dus daarom, in het kort:
Schotse whisky is gedistilleerd in een van deze vijf regio’s: Campbeltown, Islay, Lowlands, Islands, Speyside en Highlands. Meestal is deze naam ook te vinden op de etiketten.
Bourbon is een Amerikaanse whisky. Bourbon bevat minimaal 51 procent maïs en is gerijpt in nieuwe, eiken vaten.
Tennessee whisky is van origin een bourbon, maar is in de loop der tijd uitgegroeid tot een opzichzelfstaand product. De whisky onderscheidt zich door de toevoeging van houtskool in het filterproces. Bij het horen van Tennessee whiskey denken wij slechts aan één naam: Jack Daniel’s
Het proces
Hoewel iedere distilleerderij een eigen geheim, finishing touch en systeem heeft ontwikkelt bestaat de productie van whisky in het algemeen uit de vijf volgende stappen:
Mouten: het graan is ontkiemd en het zetmeel in oplosbare suiker gemengd.
Stampen: het graan wordt toegevoegd aan het warme water + de toevoeging. Dit heet het zogenoemde beslag.
Gisting: de vloeistof koelt af voor ongeveer 48 uur. Het gistingsproces zet de aanwezige suikers om in alcohol. Er ontstaat een vloeistof met een alcoholpercentage van ongeveer 7,5%.
Distillatie: Tijdens de distillatie worden alle ongewenste stoffen verwijderd en de damp met een hoger alcoholpercentage wordt opgevangen en gecondenseerd. Deze wordt vervolgens verdund tot een alcoholpercentage van 65% en opgeslagen in eikenhouten vaten.
Rijping: Na een bepaalde rijpingsperiode (wettelijk bepaald) mag het product whiskey genoemd en gebotteld worden. Na het bottelen is de drank lang houdbaar zonder dat de smaak veranderd. De leeftijd van de whisky slaat daarom niet op hoe oud de fles is, maar hoe lang deze gerijpt heeft.
Een stukje aardrijkskunde
Dat Scotch Whisky afkomstig is uit Schotland mag duidelijk zijn. Maar wat maakt het zo speciaal? Nou, dat het uit Schotland komt! In de bovengenoemde regio’s speelt de luchtkwaliteit een grote rol in het uiteindelijk smaakprofiel van het product. De ongerepte Schotse natuur het zee-zout en de woeste wind geven de whisky een compleet andere smaak dan dat het in de groene omgeving van Tennessee gedestilleerd en gerijpt zou zijn.
Echter zijn niet enkel de Schotten en Amerikanen bazen in het destilleren van whisky. Onze vrienden, de Japanners kunnen er ook van. Het destilleren van whisky is al lange tijd terug te vinden in de geschiedenis van Japan. Daarnaast produceert Ierland, Canada en telt ons kikkerlandje zelf ook de nodige distilleerders.
Single malt of Blended?
Single malt
Een whisky mag een Malt whisky worden wanneer deze uitsluitend is gestookt uit gemoute gerst, zonder andere graansoorten. Een single malt whisky is afkomstig uit één distilleerderij. De smaak van een single malt whisky is over het algemeen meer uitgesproken. Denk aan een zilte, jodium-achtige, of turf-achtige smaak. De whisky wordt gedistilleerd in koperen potketels. Door de techniek ‘Eesten’ toe te passen krijgt de whisky zijn rokerige/turfachtige smaak. De gemoute gerst wordt namelijk verhit door de warmte en rookgassen van een vuur dat vaak met een deel turf gestookt wordt. Dit heeft een sterke invloed op de uiteindelijk smaak.
Blended
Blended whisky’s bestaan uit verschillende malt & graanwhisky’s. De whiskey verkrijgt door het mixen een zeer complexe smaak. Graanwhisky kan snel en goedkoop geproduceerd worden. Hierdoor worden blended whisky’s zoveel verkocht en verdronken. 95% van de whiskymarkt bestaat uit blended whisky’s.
Het uiterlijk
Zoals we dat ook bij vrouwen doen, kijken we allereerst hoe onze whisky eruit ziet:
Helder kan wijzen op een un-aged whisky. Deze whisky kan gekocht worden en moet nog verder worden gerijpt voordat deze gedronken kan worden.
Licht amberkleurig betekent dat de whisky nog jong is en kort in het vat heeft gezeten. Daarnaast kan dit betekenen dat de whisky is gerijpt in Amerikaanse wit-eiken vaten.
Donkere betekent dat de whisky voor lange tijd is gerijpt, waarschijnlijk in Sherry of Madeira vaten.
Wat te zeggen
We hebben onze favoriete whisky geselecteerd, kunnen het een en ander over de oorsprong vertellen, maar wat nu? Een oase aan smaak. Voor de een is dit een geweldige smaakbeleving en de ander heeft het idee dat hij een shot benzine heeft gedronken. Bourbons en andere Amerikaanse Whisky’s zullen veelal een zoete, kruidige kant hebben en Schotse whisky’s een fruitige, noten smaak. Het herkennen en benoemen van smaak is niet iets wat men moet ontwikkelen.
Whisky of Whiskey?
Schrijvende vroeg ik me af, hoe spel ik whiskey/whisky? Dit verschilt dus per deel van de wereld. Amerikanen en Ieren zeggen whiskey en Engelsen, Schotten, Japanners en Canadezen zeggen whisky. Wat maakt het ook uit. Na de nodige glazen whiskey spreekt iedereen dezelfde taal.
