Fotografie; de kunst van vuistregels
Fotograferen is niet zomaar het schieten van alles wat je mooi vindt. Er zijn daadwerkelijk regels die er voor zorgen dat jouw foto’s beter zijn dan de doorsnee kijk-onze-reisfoto’s-op-een-verjaardag foto. Het schieten van de World Press Photo is nog lang niet binnen handbereik, maar als je jezelf verplicht een aantal vuistregels te volgen – wie weet wat de toekomst in petto heeft.
Allereerst is het belangrijk om te weten dat je voor jezelf moet bepalen met welk doel je de foto schiet. Gaat het om een spontane foto, dan is het niet nodig om zeer strak volgens regels te fotograferen. Wil je een foto schieten van je omgeving om zo anderen te laten zien hoe mooi het was, dan zal je wel volgens een bepaald stramien te werk moeten gaan. Op die manier doe je jezelf en anderen een plezier – je zal merken dat je foto’s stukken mooier worden.
Daarnaast is het belangrijk te weten dat je met (bijna) iedere camera (en lens) in potentie een goede foto kunt maken. Dat wil niet zeggen dat – afhankelijk van hoe graag en frequent je fotografeert – je geen goede camera mag aanschaffen. Met een goede camera en een set lenzen kun je jaren vooruit. Indien je je echt verdiept in het fotograferen en de mogelijkheden zul je merken dat je ongelimiteerd plezier beleeft van je materiaal.
Onze ervaring leert dat we vooralsnog zeer tevreden zijn over het fotograferen met de Sony α7S II E-mount Camera. Deze camera in combinatie met een Sony FE 24-70 mm F2.8 GM en een Zeiss Planar T* 1,4/50 lens, heeft ons al de nodige mooie foto’s opgeleverd. Het vergt vooral veel geduld en oefening, maar eenmaal bekend met de functies en de mogelijkheden zal je zien dat ook jij een geweldige amateurfotograaf kunt zijn.
Denk in patronen
Het is een gegeven waar we niet omheen kunnen: het menselijk brein is altijd op zoek naar herkenning. In dit geval dus patronen, of dat nu op de grond, in het bouwwerk of in de lucht is. Patronen doen onze hersenen watertanden, dus dat maakt een foto vele malen aantrekkelijker dan een ongeorganiseerd zooitje. Denk dus bij je compositie aan het weergeven van iets wat jij zelf ook vet zou vinden om te zien.
Om deze patronen te doorgronden én vast te leggen op de gevoelige plaat zijn er een aantal hulplijnen. Aangezien dit de basis is voor een goede foto lichten we deze uit aan de hand van verschillende aspecten. Al deze aspecten samen vormen dus de potentieel ideale compositie voor jouw favoriete vakantiefoto. Je zal merken dat je verzameling foto’s uit Azië ineens een stuk toffer uitziet.
De regel van derden
Deze vuistregel is misschien wel de meest belangrijke. Het gaat hier om een opsplitsing in drie gelijke delen. Een baby – naar het schijnt – herkent z’n moeder aan drie eigenschappen: ogen, neus en mond. Deze drie zijn allen in hun eigen gebied onderdeel van het totaalplaatje, namelijk het gezicht. Bij fotografie geld dezelfde manier van herkenning. Een foto wordt opgesplitst in drie gelijkwaardige delen, zowel horizontaal als verticaal.
Je camera heeft een zogenaamde grid-instelling, hiermee kun je een rooster over je beeld leggen. Dit rooster bestaat uit twee lijnen horizontaal en twee lijnen verticaal. Zo kun je de objecten die je waarneemt plaatsen in een vak. Op die manier creëer je een compositie die nooit overkill heeft. Wanneer je er voor zorgt dat het meest belangrijke object in je foto een derde van de foto beslaat en tevens de intersecties van de grid raakt, dan zal het oog op natuurlijke wijze naar dat punt worden getrokken.
Bij het schieten van fotografie met betrekking tot zonsondergang of -opgang, denk dan aan de regel: eenderde land of zee, tweederde lucht. Het zijn kleine regels die een groot effect hebben op je foto.
Gebruik natuurlijke lijnen
Het benadrukken van het belangrijkste aspect van je foto kan heel eenvoudig door het gebruik van de lijnen in de directe omgeving. Een pad dat bijvoorbeeld vanuit het midden van je foto naar een berg loopt is een natuurlijk lijn. Deze lijn trekt de aandacht van de kijker naar het middelpunt van de foto – in dit geval de berg. Zo kun je er voor zorgen dat de omgeving zelf de juist compositie vormt.
De voorgrond, het midden en de achtergrond
Vooral bij landschap-fotografie is dit belangrijk. De foto bestaat niet alleen uit het hoofdonderwerp, je wilt meer duidelijk maken. De voorgrond van je foto gebruik je dus als aanduiding voor de schaal van hetgeen je fotografeert. Een steen, een boot, een auto, zulke voorwerpen kunnen benadrukken hoe groot of ver weg iets is. Zo zorg je voor een geleidelijke reis van iemands blik.
Het voorwerp in de voorgrond trekt als eerste de aandacht, om je blik vervolgens over de foto in de verte te laten staren. Zorg wel dat het niet te druk wordt. De compositie moet niet teveel aandacht opeisen, het gaat om een subtiele, geleidelijke reis richting het verste punt van je foto. Zo volgt de foto de natuurlijke wijze waarop je op het moment zelf die omgeving bekeek.
Een frame toepassen in je foto
Hiermee bedoelen we niet dat je met Instagram een prachtig frame-filter om je foto heen moet plaatsen. Nee, dit gaat om de compositie die dusdanig in elkaar zit dat je belangrijkste onderwerp meteen duidelijk wordt. Denk hierbij aan het gebruik van een ‘deuropening’ in een oud gebouw, om de toren die erachter ligt te benadrukken. Het zijn natuurlijke afbakeningen die benadrukken waar het om gaat in je foto.
In de straten van Parijs de Eiffeltoren fotograferen met zowel links als rechts de afbakening van appartementen is zo’n frame. De toren is je meest belangrijke onderwerp en dat wordt benadrukt door het feit dat de appartementen hem als het ware ‘omringen’. Zo ziet de kijker direct dat de Eiffeltoren het middelpunt van de compositie is.
Scherpstellen op het juiste punt
Een andere manier om de aandacht naar de juiste plek op de foto te trekken is je focus. Persoonlijk vind ik dit een van de minder mooie manieren van fotograferen, mede vanwege het feit dat het de foto als het ware opsplitst in een kwalitatief hoogwaardige sectie en eentje die minder appealing is. Zo kun je een bepaald onderwerp fotograferen en enkel en alleen op dat punt scherpstellen. Als gevolg hiervan wordt de directe omgeving onscherp/wazig.
Contrast is aantrekkelijk
Kleur is een belangrijk onderdeel van je foto. De regel in fotografie is als volgt: kleuren die het verst van elkaar af staan complimenteren elkaar. Er is een color wheel dat duidelijk laat zien welke kleuren elkaar versterken. Gebruik deze vuistregel in het samenstellen van je compositie en je zal zien dat je foto een hele sterke aantrekkingskracht heeft. Probeer overigens niet te overdrijven in het vastleggen van kleur, teveel kleur in een foto maakt het onmogelijk om aandacht vast te leggen op een enkel punt.
Experimenteer vooral veel
Door schade en schande wordt men wijs. Met deze tegeltjeswijsheid en je camera op zak moet je het gaan ervaren. Uiteraard, veel schade en schande zal een slechte foto niet opleveren, maar toch. Het gaat erom dat je veel oefent. Oefening baart kunst en laat fotografie nou net die kunst zijn. Met de bovenstaande vuistregels kom je een heel eind. Gaandeweg je fotografie-ervaringen leer je ze steeds beter toe te passen en merk je dat je foto’s wat betreft kwaliteit naar een hoger niveau gaan.
Mocht je dus op reis zijn, schiet foto’s niet alleen om de wereld te laten zien dat je ergens bent, maar om daadwerkelijk de schoonheid van de omgeving te delen. Op deze manier wordt fotograferen zelfs leuk omdat je jezelf constant uitdaagt het beste plaatje te realiseren.